Свештеникот Михај Бику, парох во Православната црква во Молдавија, се качил на летот за дома од Москва со вртоглавица од необичното внимание што му беше упатено.
39-годишниот и неговата група од неколку десетици молдавски свештеници ја минале претходната недела на целосно покриено поклоничко патување до некои од најсветите места на Руската православна црква во септември минатата година, изјави Бику за Ројтерс.
Им биле дадени ваучери од 10.000 рубљи (околу 120 долари) од официјални лица на Руската православна црква за да ги потрошат во црковни продавници кои продаваат икони и сувенири, рече тој. Исто така, им било приредено низа предавања од теолози и историчари кои нагласувале дека Русија и поранешната советска република Молдавија се поврзани со вековна традиција и заедничка вера и дека треба да останат обединети против, како што тврделе говорниците, морално корумпираниот Запад, додаде свештеникот.
Пред да се вратат дома, Бику рече дека тој и многумина од неговата група добиле дебитни картички издадени од руска државна банка, кои им биле предадени во манастир од лица кои не биле од црквата и кои тој не можел да ги идентификува. Им било кажано дека парите ќе им бидат префрлени веднаш по враќањето во Молдавија.
Постоела услуга која свештениците требало да ја извршат за возврат: при примањето на картичките, Бику изјавил дека на групата ѝ било кажано дека, за возврат на парите — тој добил околу 1.200 долари по враќањето — тие треба да отворат канали на социјалните мрежи за своите парохии во Молдавија за да ги предупредуваат верниците за, како што им било соопштено, опасностите од про-западната политика на власта и нејзините стремежи за поблиска европска интеграција.
Молдавија, мала и длабоко религиозна земја во источна Европа, во недела ќе одржи (веќе се одржаби, теткстот е превод на текст од Ројтерс од 26.септември, забелешка на уредникот)клучни парламентарни избори кои би можеле да го сопрат нејзиното напредување кон членство во ЕУ. (На изборите победи прозападната политика, забелешка на Уредникот) Земјата е уникатно заглавена помеѓу Русија и Западот: иако формално стекна независност од Москва во 1991 година, нејзината православна црква — почитувана институција што ја следи мнозинството од нејзините 2,4 милиони жители — останува во рамките на јурисдикцијата на Московската патријаршија.
Групата на Бику беше меѓу неколку групи кои вкупно броеја неколку стотици луѓе — главно свештеници, плус мирјани и други поврзани со молдавската црква — кои прифатиле целосно покриени патувања до Москва меѓу јуни и октомври 2024 година, според интервјуа со 15 свештеници (вклучувајќи четворица поклоници) и анализа на фотографии и видеа објавени на интернет.
Откако патувањата завршија, започна онлајн-кампања.
Ројтерс пронајде дека во изминатата година се појавиле речиси 90 нови Телеграм-канали прикажани како сметки на молдавски православни парохии. Повеќето канали објавуваа идентична содржина речиси секојдневно, повикувајќи ги верниците да се спротивстават на про-западниот курс на владата; објавите достигнаа илјадници следбеници, покажа анализата.
Кога беа прашани за бранот нови канали, Телеграм одговори дека е политички неутрална платформа која го почитува мирното слободно изразување.
Онлајн-активноста се зајакна како што се приближуваа изборите во недела. Изворот на најголем дел од содржината — каналот Sare şi Lumiña, чија содржина се пренесува од парохиските сметки — објави над 600 пораки меѓу мај и август, речиси трипати повеќе отколку во претходните четири месеци од годината.
Главната порака е дека традиционалните семејни вредности на Молдавија се загрозени од ЕУ, која, според објавите, ќе ги принуди граѓаните да прифатат ЛГБТ идентитети, ќе ја разгради моралноста и ќе ја уништи слободата на вероисповед. Иако објавите не се директно про-руски, тие ја повторуваат реториката на опозициските партии кои се залагаат за поблиски врски со Москва.
/Ројтерс
Е па одлично сторено, нема ништо соблазнително тука, освен начинот на кој е прикажана целата стратегија. И ако навистина свештеникот дали интервју за Ројтерс, што да кажеме?! Имено, иднината на општествата кои се приклучуваат кон ЕУ е таа што им ја предочиле на молдавските христијани. Тоа што Црквата (во случајов Руската Православна Црква) се погрижила да почести со поклоничко патување молдавски христијани заедно со нивните свештеници е прилично благороден гест. Фактот дека верниците се навикнати во Црквата да даваат материјални прилози, но не и да бидат помогнати материјално од Неа е сосема друга тема (затоа ли се соблазнил свештеникот кога им се случило такво нешто?). Да се грижи за духовната клима во општеството исто така е природна мисија на Црквата; впрочем, земјите сателити на големите европски сили со полтронските додворувања на нивните политички врхушки кон т.н. ЕУ елита се многу поригорозни спроведувачи на зададените политики одошто самите земји-столбови на таа ЕУ. За парче торта (неколку грантови и кредити, веројатно и нешто плус за нивните кариери и банкарски сметки), Маја Санду и Каја Калас на пр. најгласно ја плукаат Русија т.е. одат најдалеку во антируската реторика, не водејќи сметка ниту за вековната поврзаност на нивните народи со рускиот ниту за фактичката беспомошност на нивните малечки земји во случај да ја испровоцираат Русија да возврати многу понепосредно на нивните безмалку комични провокации. Тие и најгрчевито се држат за секуларниот модел (како впрочем за жал и нашата Македонија), без оглед на високата цена што ја плаќаат за своите крајно несмасни толкувања на тој модел (Црквата во западноевропските земји е многу помоќна одошто на пр. во традиционалнио православните змји, во некои западни земји Таа е сегдеприсутен чинител во општеството, без забрани да организира училишта, болници, старечки домови, разни фондации и форми на хуманитарна мисија; кога кај нас би била воведена можноста луѓето да и’ плаќаат десеток од својата плата на Црквата тогаш дури би виделе што се “секуларни” реакции, а во некои западноевропски земји ова е долга традиција). Само не дознавме што понудил Ројтерс за возврат за овие сведочења.