Николај Василев, бугарски политиколог и поранешен вицепремиер во владата на Бугарија од 2001 до 2005 години, во анализа за бугарските медиуми, пишува дека православните верници на Бугарската православна црква, можат да и свртат грб и доколку продолжат бугарските митрополити да калкулираат со признавањето на МПЦ, чекајќи благослов од Москва, кој никогаш нема да дојде, можат да го изберат Охридскиот Архиепископ (поглаварот на МПЦ-ОА), за свој духовен водач.
Иако Васеилев, прилично национал-романтичарски ги поставува тезите, сепак во неговата анализа има многу интересни тези, кои ви ги пренесуваме.
Еве дел од анализата на Василев.
Очекување беше дека за Божиќ бугарски и македонски свештеници ќе служат заедно и ќе стават крај на духовното поделба меѓу нашите две земји. Тоа не се случи. Оптимизмот се покажа како прера. Поминавме три месеци во кои нашите браќа чекаат за раширена рака. Ние не разбравме што патријархот Неофит и Вартоломеј говореа на нивниот состанок во Цариград во јануари. Заедницата не знае што да очекува од контроверзната посета на рускиот патријарх Кирил на 3-ти март.
Во 1992 година, за време на посетата на Бугарија претседателот Елцин ја призна Република Македонија – како што се испостави, без знаење на неговото МНР. Но, пред тоа, бугарската влада ја призна независноста на младата држава, и покрај притисокот од Европската унија. И тогаш меѓу власта имаше безлични политичари кои повторуваа дека Бугарија не треба да се прави голема сила и дека мора да почека … Но фала богу владата на Филип Димитров донесе храбро и судбоносно решение. Предложениот од Грција план за признавање единствено на Словенија и Хрватска и зачувување на “една помала Југославија” составена од Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина и Македонија беше осуетен. И тогаш не сите ние ја разбравме епохата од историскиот момент. БСП одби да стане, кога признавањето беше прочитано во пленарната сала на Националното собрание. Но, кога тие ги заштитувале националните интереси на Бугарија?
Малкумина денес очекуваат настаните од 1992 година да се повторат во знак на признание на Македонската црква. И неофицијално бугарски и македонски свештеници да служат заедно, не се очекува претставници на високиот клир на двете цркви да споделат Светата Евхаристија пред 3-ти март и да го доведат рускиот патријарх пред свршен чин. Стравувањата, како во Македонија, така и во нашето општество се дека Светиот синод на БПЦ побрзо чека благослов од страна на рускиот патријарх и нема јасен план што да прави, ако не го добие.
Се чини дека нашите синодални старци го заборавија примерот на Иларион Макариополски, Авксентиј Велешки, Паисиј Пловдивски, Антим Први! Ако го чекаа благословот на рускиот патријарх или руската дипломатија … можеби немаше да има Бугарски Велигден!
Тогаш бугарскиот народ – од сите краишта на Мизија, Тракија и Македонија не се усогласи со разните црковни канони и се избори за својот црква, отвори свои училишта, го зацврсти своето место меѓу европските народи.
Ништо нема да го спречи да го стори истото и денес. Ако Светиот Синод продолжува да калкулира, тој ќе го изгуби целиот легитимитет во очите на Бугарите. Не знам дали Синодалните старци размислувале што ќе се случи ако бугарскиот народ ја тргне глава од нив и повторно го прифати охридскиот архиепископ како духовен водач на “цела Бугарија”? Некои ќе речат дека ова ќе биде нов раскол. Само тоа може да биде нова реинкарнација! Обидот да се обнови Бугарската Православна Црква во 1990-тите години не успеа бидејќи многу поддржувачи на Пимен не изгледаа со ништо подобри од оние околу Дедо Максим. Која е легитимноста на денешниот Свети Синод, ако алтернативата е Охридски архиепископ – со својата жива црква. (Во ситуација на четири пати помалку православно население, во Македонија денес има над четири пати повеќе монаси отколку во Бугарија).
Ќе биде многу тажно ако нашите митрополити одолговлекуваат, чекајќи благослов што можеби нема да дојде. Во таков случај, луѓето едноставно можат да заборават на нив и да ја земат својата духовна судбина во свои раце. Тој веќе го сторија и тоа во 1860 година. Ништо не може да ги спречи да го направи тоа повторно!
Пишува: Николај Василев – политиколог Бугарија
