Митрополитот Илија од Оулуската епархија е новиот архиепископ на Финската православна црква
„Во мислите ми се разлева вистинска бура“, изјави тој веднаш по изборот.
Само неколку мигови претходно, митрополитот јасно и отворено одговори на прашањата поставени од медиумите, меѓу кои и едно од најосетливите: како тој гледа на руската инвазија врз Украина и на улогата на Руската православна црква како поддржувач на војната.
Неговиот став е недвосмислен и во целост се совпаѓа со позицијата на пензионираниот архиепископ Лео, како и со досегашниот став на Финската православна црква. Финската православна црква категорично ја осудува руската агресија врз Украина и ја отфрла поддршката што Руската православна црква ѝ ја дава на воените дејства.
Митрополитот Илија истакна дека оваа позиција е одраз на основните принципи на христијанската вера и дека неговото архипастирско раководство ќе биде насочено кон јакнење на духовните и моралните вредности во вакви тешки времиња.
Промените го зафаќаат и личниот живот на новиот архиепископ
Митрополитот Илија наскоро ќе се пресели од Оулуската епархија во главниот град Хелсинки, каде што ќе ја преземе својата нова улога како архиепископ на целата Финска православна црква. Оваа голема промена ќе ја сподели и со своите две мачки, Мууса и Момсе, кои имаат 14 и 12 години и му се верни придружници.
– „Се чувствувам длабоко трогнат кога размислувам за напуштањето на мојата епархија. Како човек од северот, Оулуската епархија ми е многу блиска, исто како и целата наша Црква. Сакам да изразам голема благодарност до епархијата и до сите нејзини вработени за поддршката што ја добив низ годините“, изјави Илија со видлива емоција.
Потврдување на изборот и планови за иднината
Изборот на митрополитот Илија за архиепископ ќе биде официјално потврден на 1 декември 2024 година во Вселенската патријаршија. Тој веќе размислува за правецот во кој сака да ја води Финската православна црква, а во неговите изјави јасно се истакнуваат две клучни начела: дијалог и слушање.
– „Потребен ни е дијалог на сите нивоа – меѓу архиереите, свештенството и верниците – како и способност да го гледаме секој човек како наш ближен, соработник, христијанин. Моја цел не е да критикувам некого, туку да создадам атмосфера на отвореност и позитивен дух во нашата Црква“, истакна Илија.
Фокус на заедништвото и меѓусебната почит
Архиепископот нагласи дека Финската православна црква треба да се стреми кон култура на искрен разговор и заемно разбирање. Тој верува дека само преку таков пристап може да се зајакне заедништвото во православната заедница, особено во времиња кога предизвиците и разликите стануваат сè поизразени.
Со ова јасно ја дефинира својата мисија – да го поттикне и зајакне духот на заедницата, додека ги охрабрува сите страни да учествуваат во конструктивен и взаемен дијалог.
Архиепископот е свесен за предизвиците кои произлегуваат од јавните контроверзии во последно време
Тој истакна дека ваквите настани не се од корист за Црквата и дека е неопходно да се води грижа за нејзината јавна слика.
– „Мораме активно да се грижиме за нашата репутација во јавноста. Доколку се појават проблеми, се надевам дека ќе ги решаваме преку отворен и искрен дијалог. Во минатото, нашата Црква честопати беше омилена тема во медиумите, благодарение на нејзината автентичност и убавината на богослужбите. Сепак, сега мораме со сопствен пример да покажеме како треба да живее еден православен христијанин.“
Архиепископот Илија посебно го истакна предизвикот на разединувањето и непријателството.
– „Разделбата меѓу луѓето е дело на непријателот. Тој се обидува да создаде јаз меѓу човекот и Бога, но и меѓу самите луѓе.“
Нагласок на приватно и конструктивно решавање на несогласувањата
Илија изрази надеж дека во иднина, сите несогласувања ќе се решаваат приватно, низ конструктивен разговор, а не преку медиумските насловни страници.
– „Верувам во моќта на слушањето. Проблемот често лежи во тоа што слушаме, но не ги слушаме вистински другите. Ова е особено важно кога се соочуваме со предизвици или проблематични ситуации.“
Архиепископот нагласи дека Црквата мора да се стреми кон тоа да биде вистински пример за христијански живот, фокусирајќи се на љубовта, заедништвото и меѓусебната почит. Преку овие принципи, Црквата може да се справи со предизвиците и да ја зајакне својата мисија меѓу верниците и во општеството.
Црквата мора да го следи текот на светските настани и општествените промени.
Митрополитот Илија истакнува дека Црквата не треба да биде изолирана од реалноста во која живеат нејзините верници. Сепак, тој нагласува дека отворениот дијалог не значи веднаш преземање радикални чекори или промени.
– „Отворената дискусија не подразбира дека ќе се впуштиме во правење драстични промени. Освен тоа, нашата Црква е дел од поширокиот православен свет и Вселенската патријаршија, што значи дека не можеме да носиме одлуки целосно независно.“
Црквата како заедница на верници, а не само на архиереи
Митрополитот Илија ја истакна важноста на заедничката работа на сите членови на Црквата, потсетувајќи дека Црквата е многу повеќе од нејзините епископи и свештеници.
– „Непроценлив е придонесот на безброј наши членови кои, на различни начини, работат за општото добро. Љубовта кон Бога и кон Црквата не смее да се намали само затоа што епископите имаат несогласувања во јавноста. Многу е тажно ако тоа се случи.“
Црквата како вековна институција на вера и издржливост
Архиепископот ги потсети верниците на издржливоста на Црквата низ историјата, која опстоела повеќе од 2000 години и преживеала многу бури.
– „Нашата драга Црква е светлина која го водела народот низ најтешките времиња. Затоа, да не го фрламе детето заедно со валканата вода, како што вели поговорката. Наместо тоа, да се потрудиме за нејзиното зацврстување преку љубов, разбирање и заеднички напори.“
Митрополитот Илија ги повика сите православни христијани да продолжат да ја сакаат својата Црква и да се потпираат на нејзината духовна сила, помагајќи ѝ да остане силна и обединета, без оглед на предизвиците со кои се соочува.
Митрополитот Илија со активно искуство во меѓународните односи
Митрополитот Илија не само што ја следи глобалната состојба, туку и активно одржува меѓународни односи со разни православни цркви низ светот. Тој има воспоставено блиски врски со православните цркви во Естонија, Шведска, Северна Америка (OCA), Белгија, Полска, Северна Македонија и Грција.
Сепак, врските со Српската православна црква се прекинати поради нејзината поддршка за руската инвазија на Украина, што е спротивно на принципите и ставовите на Финската православна црква.
– „Со Руската православна црква, пак, никогаш немав лични односи“, истакнува митрополитот, јасно укажувајќи на неговата одвоеност од оваа контроверзна ситуација.
Улогата на жените во православната црква
Митрополитот Илија е подготвен да отвори разговори за улогата на жените во црковниот живот, прашање кое ретко добива внимание, но е од суштинско значење за современата православна заедница.
– „Положбата на жените во нашата Црква е исто така тема што мораме да имаме храброст да ја дискутираме. Потребно е да ги слушаме гласовите на оние кои се директно засегнати од ова прашање“, нагласува архиепископот.
Тој исто така предупредува на честата појава во светот каде што одлуки се носат без консултација со засегнатите лица.
– „За жал, во светот често се случува одлуките да се носат без консултација со луѓето што се директно засегнати. Пример за тоа е прашањето за правата на Саамиите (колтите). Јас лично не го поддржувам таквиот пристап.“
Со оваа иницијатива, митрополитот Илија покажува решеност да поттикне инклузивен дијалог и да отвори пат за теми што долго време се игнорирани во православните кругови. Неговиот пристап е насочен кон слушање, разбирање и донесување одлуки во духот на заедништвото и почитта.
Погледите на митрополитот Илија за иднината на Финската православна црква
Дел од визијата на митрополитот Илија беше објавена претходно во интервјуто на списанието Aamun Koitto, наменет за главните кандидати во изборот за архиепископ. Во своите одговори, тој ја истакна посебноста на Финската православна црква во рамките на меѓународната православна заедница.
Митрополитот нагласува дека Финската православна црква се смета за прогресивна на меѓународно ниво.
– „Имаме одлична репутација во западниот свет – толку добра, што во одредени прашања сме дури и предмет на восхит. На пример, теми како што е улогата на жените во Црквата ретко се разгледуваат во многу други помесни цркви. Верувам дека нашата Црква може да биде иницијатор на такви дискусии и во други прашања“, изјави митрополитот Илија.
Отвореност за тешки теми
Како пример за оваа иницијатива, митрополитот се осврна на учеството на еден католичко-православен собир на Крит.
– „Предложив улогата на жените во Црквата да биде тема за отворена дискусија. Меѓутоа, штом го споменав ова прашање, во просторијата настана длабока и обземачка тишина.“
Овој пример јасно покажува дека одредени теми, иако клучни за современиот живот, сè уште се чувствителни во поширокиот православен свет.
Митрополитот Илија верува дека Црквата во Финска може да послужи како модел за тоа како може да се отвори простор за дискусии за прашања кои досега биле занемарени. Со својата репутација и прогресивност, оваа Црква има потенцијал да придонесе за ширење на дијалогот и да го поттикне прифаќањето на нови перспективи, секогаш во согласност со духот и традицијата на православната вера.
Митрополитот Илија: „Црквата мора да биде отворена за разговор“
Митрополитот Илија јасно го истакнува својот став за потребата од отворена комуникација во рамките на Црквата. Тој се спротивставува на идејата за авторитарен пристап, каде што се замолчуваат различните мислења и се забранува дијалогот.
– „Јас не верувам во Црква каде што се удира со тупаница по маса и се забранува говорот. Црква што ги замолчува луѓето, всушност ги оддалечува од себе. Секако, во јавните изјави е важно да се зачуваат одредени граници, но тие граници не смеат да ја спречат искрената комуникација“, изјави митрополитот.
Благодарност и заложба за иднината
Во својот говор, митрополитот Илија се заблагодари на сите што се молеле за него во текот на изборниот процес и ги истакна своите заложби за успешно водење на Финската православна црква.
– „Сакам од срце да им се заблагодарам на сите што се молеа за мене. Пред мене е голема одговорност, како што вели поговорката – ‘големи чевли за пополнување’. Ќе направам сè што е во моја моќ за да бидам достоен за оваа чест.“
Митрополитот Илија со оптимизам гледа на иднината на Финската православна црква, иако е свесен за предизвиците што претстојат. Една од неговите цели е да ја прошири православната заедница во Финска, вклучително и преку новите членови од редовите на украинските бегалци.
Финската православна црква, според зборовите на митрополитот, има потенцијал да продолжи да расте и да се прилагодува на современите околности, притоа зачувувајќи ги своите духовни корени и отвореноста за нови предизвици.
