2 септември 2025 – Во катедралата „Св. Никола“ во Вашингтон ќе се одржи свечена архиерејска Литургија, на која ќе сослужуваат Архиепископот Охридски и Македонски г.г. Стефан и Митрополитот на цела Америка и Канада г. Тихон, поглавар на Православната црква во Америка (ОЦА). Настанот ќе го означи официјалното воспоставување на полно евхаристиско заедништво меѓу двете цркви.
Две различни црковни реалности
ОЦА: Автокефалија од 1970
Православната црква во Америка доби Томос за автокефалија на 10 април 1970 година од Руската православна црква, со што стекна канонска независност и самоуправа. Со тоа, се очекува Томос од Вселенската патријаршија (Wikipedia, OCA.org).
МПЦ-ОА: Томос од СПЦ, но сè уште без Фанар
На 5 јуни 2022, Српската православна црква ѝ издаде Томос за автокефалија на Македонската православна црква – Охридска архиепископија. Сепак, Архиепископот Стефан истакна дека само Вселенската патријаршија има канонски авторитет да донесе такво решение, а српскиот документ го нарече „препорака“ а не конечно решение. (Wikipedia, UOJ).
На 12 јуни 2023, во писмо до Вселенскиот патријарх Вартоломеј, Архиепископот Стефан потврди дека МПЦ-ОА „трпеливо и смирено го очекува долгоочекуваниот Томос за автокефалија“ (Orthodox Times, UOC of USA).
Вселенската патријаршија на 9 мај 2022 ја врати МПЦ-ОА во евхаристиско заедништво, но не издаде Томос, оставајќи ја конечната одлука отворена (Wikipedia).
Во мај 2024, МПЦ-ОА одби дел од условите на Константинопол за признавање, особено околу името на црквата, што значи дека конечниот Томос и натаму останува нерешен (Balkan Insight, UOC of USA).
Значење на заедничката литургија
Оваа средба и сослужување во Вашингтон ќе биде прво јавно потврдување на заедничкото заедништво меѓу ОЦА и МПЦ-ОА. Таа ја симболизира различната положба на двете цркви – едната со одамна стекната, но неуниверзално признаена автокефалија, и другата која сè уште чека конечен Томос од Вселенската патријаршија.
/Црковен Журнал
Колку смешни тврдења! Светот се преврте наопаку, па и целото Православие, (секако, допрва и ќе се превртува), за грчкиот срам и разбојнички арам да се покрие некако. По цена и вам толку драгата Цариградска Патријаршија наполно да ја снема, а секако дека ќе биде така, клопотарците што ги нарекувате неприкосновени нејзини права за валкани пари и од вашите усти ќе тропаат, но Вистината нема да ја надгласат. Нејзината реална духовна власт што со сите сили ја дуете е толку ништожна, што црковната заедница на која со двете раце во наши времиња и’ потпиша томос за автокефалност се покажа таков башибозук од кој неверниците се згрозени, а христијаните стаписани. Што сака да постигне вашата пропаганда вие си знаете. Вашите досегашни плодови на ова поле очигледно за вас се невидливи.