Го напуштив свештенството во Руската православна црква – не сакам повеќе да се мачам во атмосфера на дволичност – отец Павел
Павел, кој веќе не служи како свештеник, вели дека ја напуштил РПЦ поради “неспоредлива атмосфера на дволичност и идеолошка подреденост”. „Ако религијата не може да го спречи злото, тогаш зошто постои?“, прашува Павел. „Религијата беше злоупотребена – не за да донесе мир, туку за да ги мотивира луѓето да се убиваат меѓусебно.“
Тој работи секуларна работа, но често се соочува со предрасуди кога луѓето дознаваат за неговото свештеничко минато.
– „Дојде време кога го напуштив свештенството, ја напуштив Руската православна црква. Да бидам искрен, ако религијата не може ништо да спречи на овој свет, тогаш за што служи? Не може да ја спречи војната, злото… Се користи само во идеолошка служба на властите. Потребна е за да ги инспирира луѓето да се убиваат меѓусебно.
Порано размислував поинаку. Во 90-тите години имав отворено промонархистички ставови. Го сметав пацифизмот за штетна идеологија, бидејќи, според мене, пацифистите најчесто се неверници, атеисти или агностици.
Сега работам на нешто друго. Најтешко ми е да им се објаснам на луѓето кога ќе дознаат дека сум свештеник. Доаѓаш на нова работа, а тие те гледаат како лепрозен или будала. Имаше таков случај – еден сметководител откри дека сум свештеник и го пријави тоа кај директорот; на крајот, не ме вработија. Се покажа дека постои такво суеверие: ако вработиш свештеник – готово е, лошата среќа ќе ти дојде. За да ја надминам оваа инерцијана движењето, морав, како што велат, да се борам за место под сонцето…
Речиси никогаш и да не слушам патриотски разговори во автобуси. Луѓето се обидуваат целосно да ги избегнуваат овие теми. Во нашето општество постои нешто како „заговор на молчењето“. Понекогаш организираат собирања средства за поддршка на војската – за црковните парохии ова е вистински рудник за злато. Отидов да видам еден пријател свештеник во мал провинциски град. Тој имаше отворено антивоен став, но е внатре во системот, нема каде да избега. Говореше: „Еве, собравме околу 35 илјади рубли од нашиот духовен округ. Доаѓа таква наредба, обидете се да одбиете, веднаш ќе почнат да ве гледаат настрана.“
Општо земено, на локално ниво, свештениците можат да саботираат многу работи. На пример, да се стави друго значење во молитвата „за победа во војната“. Работата е што текстот не живее надвор од толкувањето и може да се разбере поинаку. Зборовите можат да се „проголтаат“, да се променат, но засега е вака. Сè зависи од позицијата на настојателот и „свесните“ парохијани – дали ќе пријават или не.
Речиси не гледам свештеници кои јасно „зигуваат“ (убедливо ја поддржуваат војната, именка од буквата Z, зигуващи, – официјалниот симбол на руската војна). Можеби има еден или двајца кои се целосни фанатици. Некои го прават тоа од кариерни причини. Но, постои уште една важна поента: негативната селекција функционира во Руската православна црква. Најпаметните луѓе се обидуваат воопшто да не влезат во неа. Кој студира во семинариите сега? Оние кои не можат да влезат на универзитет, кои имаат проблеми со матурата, со низок коефициент на интелигенција. Државниот матурски испит е многу тежок, ако добиете високи оценки, нема да одите во семинарија, туку во нормална образовна институција.
Вообичаено не најинтелигентните луѓе влегуваат во семинаријата, а таквите луѓе лесно се контролираат. Тие живеат со емоции. А религијата воопшто не подразбира процес на критичко размислување. Особено денес во православието… Ако си некаде во Европа, можеш и да се сомневаш, да се спротивставиш. Но, тука во Русија – не. Како што рече владиката, треба да размислуваш вака, дури и ако размислуваш поинаку. Некои свештеници искрено го прават токму тоа.
Постои проблем со кадровата поставеност во Руската православна црква. Има недостаток од свештеници. Но, ова е веќе системски проблем во Русија, не само црковен проблем. Немаме доволно полицајци, лекари, наставници. Оваа година, 13 лица аплицираа на семинарија, 12 беа примени. Очигледно, тринаесеттиот воопшто не беше погоден и решија да не го примат. Кога се запишав на почетокот на 2000-тите, имаше 90 кандидати за 40 места. Како што јас гледам на ова – религијата не е во тренд кај младите. Повеќето млади луѓе или не се заинтересирани за религија или се отворени атеисти. Модата од 90-те е исчезната. На почетокот на 2000-те, нештото сè уште се движеше по инерција, а сега ништо.
Може ли да се наметнува насила? Не знам. Генерално, мислам дека улогата на насилството не треба да се потценува. Како што велат, ако притискаш долго време, нешто ќе се случи. Советската идеологија исто така беше наметната со сила и функционираше, колку и да звучи чудно. Што се однесува до помладата генерација, не сум сигурен дека ќе функционира. Ако се обидете да им наметнете религиозно образование на 17-годишниците, малку е веројатно дека ќе функционира. Но, кога им наметнувате нешто на децата од тригодишна возраст во градинка, можеби ќе функционира. Судејќи според моите деца, учениците ги примаат топло-ладно„разговорите за важните работи“. Тие обично седат и си играат на своите телефони… Ја напуштив Руската православна црква, зашто не сакав да се вклучам во оваа збрка. Инаку, ќе морав да живеам во атмосфера на дволичност, а тоа ме мачеше“.
Крај.
