Доц. проф. д-р Костадин Нушев
Православен богословски факултет – Софија
Главната когнитивна грешка на зилотскиот антиекуменизам е што воопшто не станува збор за „екуменизам“ – за таа „идеологија“ што се споменува во многу од старокалендарските пропагандни брошури против „Ватикан и ереста на папизмот“. Католичката црква не е членка на Светскиот совет на црквите и не е дел од екуменското движење за кое зборуваат старокалендарските фанатици.
Средбите меѓу претстојателите на Рим и Вселенската патријаршија се за билатерален меѓуцрковен дијалог што започна на крајот од Вториот ватикански собор во 1965 година со историскиот настан на заемното укинување на анатемите меѓу Рим и Цариград. Овој дијалог од тогаш до 2025 година трае повеќе од 60 години и доведе до договор меѓу Рим и Цариград за отстранување на додавката „филиокве“ од Символот на верата, кој е основа на поделбите уште од средниот век.
Сето ова не е случаен чин, туку резултат на низа официјални средби на теолошко ниво од 1980 до 2023 година и се должи на долг процес на меѓуцрковен и теолошки дијалог, како и на сеправославен консензус. Сите Православни цркви учествуваат во овој процес преку овластени претставници, определени од синодалните раководства на локалните автокефални Православни цркви, и преку комисијата на сеправославно ниво, а во согласност со механизмот механизмот за претставување договорен уште на Сеправославните советиувања на Родос во 60-тите години од XX век. „Аргументите“ на зилотите против овој процес се од арсеналот на старокалендарските расколници на „тие што стојат против“, кои немаат никаква релевантност за православно-католичкиот меѓуцрковен дијалог и затоа не можат да понудат ништо разумно и соодветно, туку само секташки псевдоаргументи и теории на заговор од сомнителна природа.
Пропагандни клишеа и неосновани тврдења
Пропагандата на зилотите против зближувањето меѓу Рим и Цариград намерно го користи нејасниот концепт на „екуменизам“, кој се екстраполира на билатералниот православно-католички дијалог, создавајќи вештачки непријател или непостоечка закана за „чистотата“ на православието. Пропагандата против Вселенската Патријаршија постојано користи обвинувања за некаков вид на дослух со Ватикан или за заговорнички преговори за некаков вид „унија“. Во што се состои тоа „екуменско верују на Рим и Фенер“, на пример, за кое се зборува во пропагандните клишеа?
Ако се повикаме на заедничкото исповедање на Символот на верата без „филиокве“, тоа е заедничкиот Символ на Никејскиот собор – Првиот вселенски („екуменски“) собор, и на Вториот вселенски собор со додавање на верувањето во Светиот Дух во текстот на Никејскиот символ од 325 година! Каде има „богохулство“ против Светиот Дух тука, кога Символот на верата на Вселенската Црква се исповеда во својот оригинален текст без „филиокве“? Никејскиот симбол на верата и вероисповеданието на 318-те свети отци од Никеја од Првиот Вселенски собор се православното учење и исповедање на верата на Вселенската Црква и Вселенските собори! Каде и во што е „предавството“ на никејските отци? Никејските отци биле во целосна заедница со Римската папска столица и нејзините делегати на Првиот Вселенски собор, предводени од епископот Осиј од Кордоба и другите четири епископи и презвитери на соборот, и не биле во „раскол“ со тогашниот римски папа Силвестер, туку во целосна канонска и евхаристиска заедница!
Но, оваа пропаганда не се интересира за црковната историја, туку ги репродуцира истите клишеа против „ереста на папизмот“ и „отстапувањата од календарот“ со усвојувањето на новиот јулијански календарски стил. Оваа пропаганда има свои клишеа и постојана подготвеност на темата „унија меѓу Ватикан и Фанар“, без разлика на тоа за која средба и за која декларација на папата Франциск и патријархот Вартоломеј и од која година станува збор. Дали за декларацијата од 2014 година, за Критскиот собор или за средбата во Никеја во 2025 година. За оваа пропаганда, Римскиот папа „нема апостолско преемство“ и анатемите меѓу Рим и Цариград „не беа укинати“ во 1965 година според оваа пропаганда, туку продолжуваат да бидат на сила!
Сè во пропагандниот наратив произлегува од овие две „фундаментални позиции“ – овие луѓе живеат заради анатемите, тие навистина сакаат да бидат под анатема и да има еретици за анатемизирање. Тешко е да се зборува за каква било промена во оваа расколничка свест. Затоа, расколничката нарација природно се претвора во секташки апокалиптични предвидувања и злокобни „пророштва“.
Што можеме да очекуваме од оваа зилотска пропаганда против меѓуцрковниот дијалог?
Нема да им се посвети внимание на билатералните чекори кон зближување и тие ќе бидат игнорирани. На апостолското послание на папата Лав XIV за прашањето на „филиокве“ – „In unitate fidei“ (Кон единството во верата), усвоено пред состанокот на 28-30 ноември со Вселенскиот патријарх, и општото исповедање на Символот на верата без „филиокве“, кое ја покажува доктринарната позиција на Католичката црква по ова прашање – нема да им се посвети сериозно внимание од зилотите.
Наместо тоа, ќе слушнеме за нова верзија на „екуменскиот синкретизам“ на „Ватикан и Фанар“ во однос нановата заедничка декларација за 1700-годишнината од Првиот Вселенски собор и ќе дознаеме за „новото отпадништво“ на „никејските отци“! Веројатно ќе има откритија и пророштва за „нова унија“ или проектирањето на идниот „осми вселенски собор“ како триумф на „ереста на екуменизмот“. И веднаш потоа „царството на антихристот“ сигурно ќе настапи, само ако пред тоа не избувне „трета светска војна“ на „безбожниот Запад против православието“ и не нѐ доведе до „крајот на светот“ пред предвиденото – предвреме и непланирано! Важно е дека „ние сме во последните времиња“ и ни се заканува „големо отпадништво“ и голема „апостасија“ (или „сеопшта глупост“), но само „оној што ќе издржи до крај, тој ќе биде спасен“!
Веќе нема ризик од чипови и баркодови, бидејќи Маск работи за Трамп и Путин и отворено се изјасни против Европската Унија со предлог да ја затвори! Тој има проект за вградување чипови директно во мозокот и на тој начин „ортодоксијата“ ќе се инсталира директно во умовите на верниците, без непотребните заблуди и лажнитеспамови на постмодерниот трансхуманизам и џендеризам, кои го загрозуваат како вируси „софтверот на умот“ на вистинското православие! Сето ова како многу „инспиративно“ и „духовно“ доживување за време на божиќниот пост, и тоа точно една недела пред Игнатиј!
–––––––––––––––
Литература
1. https://www.vatican.va/content/leo-xiv/en/apost_letters/documents/20251123-in-unitate-fidei.html.
2. ВАТАШКИ, Р. Бугарската православна црква и Вториот ватикански собор (1962 – 1965). Велико Трново, 2014.
3. ВАТАШКИ, Р. Родосските конференции (1961, 1963 – 1964) и дијалогот за сеправославно единство. Велико Трново, 2016.