Манастир со шарен мозаичен под и старогрчки натпис, софистицирана винарија и други објекти беа пронајдени во археолошките ископувања на Израелскиот орган за антиквитети. Ископувањата се дел од развојните активности на Израелскиот орган за земјиште за изградба на новото маало „Кармеј Гат Север“.
„Ова е најголемото и најзначајното место откриено во регионот од римскиот и византискиот период“, велат истражувачите.
„Благословен си кога влегуваш и благословен си кога излегуваш“ (Второзаконие 28:6). Ова беше напишано на шарениот мозаичен под на манастирот, откриен за време на големи ископувања на Израелскиот орган за антиквитети, кои претходеа на изградбата на новото маало северно од модерниот град Киријат Гат.
Ископувањата открија остатоци од најмалку десет згради, вклучувајќи го манастирот, винаријата и голем магацин. Манастирот датира од византискиот период (5–6 век н.е.) и е дел од древен локалитет кој постоел уште во римскиот период и бил населен околу 600 години.
Пронајдоците во манастирот и неговата околина вклучуваат големо количество увезена стока, монети, мермерни елементи, метални и стаклени садови, кои сведочат за богата и значајна заедница што живеела таму.
Мозаичкиот под на манастирот содржи украси со крстови, лавови, гулаби, амфора (керамички сад за транспорт преку море), цвеќиња и геометриски шари. Во неговиот центар е поставен древен натпис на старогрчки јазик: „Благословен си кога влегуваш и благословен си кога излегуваш“ (Второзаконие 28:6). Геометриските шари на мозаикот се составени од многу мали мозаични камчиња, кои служат за да ги истакнат украсите со форма на крст.
Покрај манастирот, исто така, беше откриена и многу софистицирана винарија, која била изградена и повеќепати обновувана низ годините. Мозаичкиот под во просториите за ферментација и садовите за собирање на виното се украсени со сини и бели камења. На гипсениот слој од садовите за собирање може да се забележат остатоци од црвена боја. Подот на северниот сад за собирање е направен од плочи, на некои од кои сè уште се видливи грчки букви што служеле како обележја за градителите на винаријата. Сите овие карактеристики покажуваат дека изградбата и развојот на оваа винарија барале значителни финансиски средства, време и професионален труд.
Според Шира Лифшиц и Мајан Маргулис, раководители на ископувањето од страна на Израелскиот орган за антиквитети: „Раното населување е лоцирано на централна патна раскрсница што ја поврзува планинската област со крајбрежната рамнина. Очигледно, тоа им служело на помалите населби во областа, како и на патниците што поминувале. Ова е најголемото и најзначајното археолошко наоѓалиште од римскиот и византискиот период откриено во овој регион. Пронајдоците укажуваат на континуирано населување, почнувајќи од раниот римски период (1 век н.е.) до крајот на византискиот период (крај на 6 век н.е.)“.
Остатоците од населбата од римскиот период се поограничени, но и тие покажуваат богатство во разновидноста и квалитетот на пронајдоците. Во византискиот период може да се забележи значително проширување на населбата, што вклучувало изградба на манастирот и винаријата. Покрај тоа, постојат бројни докази за локално производство на керамика, како што се отпадни остатоци типични за керамичка работилница, јами за отпадоци, искривени садови со производствени дефекти и дури неколку уникатни садови карактеристични за овој локалитет.
Според Светлана Талис, директор на Јужниот регион при Израелскиот орган за антиквитети, „Откритието на ова место го истакнува историското богатство на Киријат Гат и неговата околина, фрлајќи светлина на централната улога на регионот во антиката. Мозаичкиот под ќе биде преместен во отворена област во градот и ќе биде достапен за јавноста.“
„Мозаикот откриен во Киријат Гат е еден од најуникатните што некогаш се пронајдени во Израел“, додава Марк Аврахами, раководител на Одделот за уметничка конзервација при Израелскиот орган за антиквитети. „Пренесувањето на мозаиците е сложен процес кој бара голема вештина и прецизност. Наскоро, древниот мозаик ќе биде преместен во работилницата за мозаик на Израелскиот орган за антиквитети за конзервација, пред да биде изложен во градот.“
Ели Ескусидо, директор на Израелскиот орган за антиквитети, додаде: „Проектите за урбано проширување иницирани од Израелската агенција за земјиште создаваат можности да се нурнеме во животите на древните генерации. Заедно, се трудиме овие откритија да ги претставиме како дел од политиката за поврзување на жителите со историските приказни во близина на нивните домови.“
Според Јаков Квинт, директор на Израелската агенција за земјиште, „Откритието на манастирот за време на развојните работи за изградба на нова населба го истакнува поврзувањето меѓу минатото и иднината, како и меѓу зачувувањето и развојот. Израелската агенција за земјиште инвестира десетици милиони шекели годишно во спасувачки ископувања за различни проекти низ земјата, со цел да се открие и документира богатата историја и археологија под населбите на иднината.“
