Четири принципи на системското разнебитување и надежта во новите генерации. Инспирација за оваа колумна ми е песната од Архангел – „Нова вера, нова Библија“. Оваа песна не е само ритам и рима, таа е огледало на нашата реалност.
Реалност во која македонската држава, од 1991 година наваму, се разнебитува со прецизност на хирург.Големите политички партии, леви и десни, триесет години стручно работат на оваа деструкција.
Не е случајност. Не е грешка.
Тоа е систем. Ако ги примениме четирите принципи на оваа „нова библија“ во сите области на општествениот живот – од здравство, преку спорт и култура, до образование – сликата станува кристално јасна.
Прво: отстранување на стручните лица
Каде што имаше експерти – лекари со децении искуство, тренери што градеа шампиони, професори што ја чуваа културната меморија – сега има лојални кадри.
Во здравството, стручњаците се прогонети со инспекции и пресметки.
Во образованието, професорите се заменети со оние што читаат од скрипти.Резултатот?
Систем што не лекува, не образува, не инспирира – само опстојува.
Службеници кои одат на работа, земаат плата и се враќаат дома.
Второ: привид за демократија и избор
Во Скопје, со своите 300 општински советници, имаме парада на гласови што се распрснуваат како конфети – многу зборови, малку дела.
А изборот?
Приватни училишта, приватни болници, приватни универзитети што ветуваат „квалитет“ за оние што можат да платат.Но кој ги регулира?
Кој гарантира дека дипломата не е само хартија?
Ова е илузија на слобода:
луѓето мислат дека избираат, а всушност се заглавени меѓу скапи опции за малкумина и руинирани јавни услуги за мнозинството.
Трето: укинување на независноста на институциите
Сите, од културните установи и спортските федерации, до автономните болници и универзитети, се претворени во финансиски зависници.
Секој ден е борба за буџет, каде што секоја побуна се плаќа со политичка пресуда.
Без пари нема глас; без глас нема независност.
Во културата, театрите чекаат грантови за да го подготват следниот спектакл.
Во здравството, болниците мрдаат само ако министерот кимне.
„Не му давајте на Цезар што е Цезарово – дајте сѐ.“
Четврто: уништување на архивите
Тоа е срцето на секоја нација и затоа најлесно се удира таму.
Многу побитно од промената на името или знамето.
Во МРТ, во архивите, во институтите – документите исчезнуваат, фајловите се бришат, артефактите се препродаваат.
Сведоштвата за нашата историја се претвораат во прашина.
Зошто?
Затоа што без меморија нема отпор.
Без архивите – нема историја, нема ништо.
Како никогаш да не сме постоеле.
Но, дали ова е крајот?
Не.
Доаѓаат новите генерации – Милениумци, Алфа и Gen Z.
Родени по 1985 година, тие пораснаа со алгоритми и активизам, а не со манифести и митинзи.
Тие не веруваат во старите мантри.
За нив, политиката не е партиска лојалност, туку климатска правда, дигитални права и социјална еднаквост.
Во Македонија, тие гледаат низ илузиите:
бојкотираат избори кога чувствуваат дека гласот е украден, организираат протести против корупција, бараат транспарентност.
Според анкетите, 70% од нив не се идентификуваат со традиционалните партии – сакаат локални иницијативи, еколошки политики и економија базирана на солидарност.
Тие се будни, не сонуваат.
И бараат промена.
Во меѓувреме, светот трепери.
Империите се нишаат:
Америка се соочува со долгот и поделбите, Кина со демографската криза, Русија со санкциите и изолацијата.
На повидок е нова Јалта.
И прашањето е: каде ќе припаднеме ние?
Сите овие промени – локалните разнебитувања, бунтот на младите, глобалните пресврти – треба да ги дочекаме подготвени.
Да се организираме.
Да ги зачуваме архивите со дигитални копии.
Да ги поддржиме стручните гласови преку граѓански иницијативи.
Да бараме вистинска демократија низ локални совети, а не привид.
Да ги едуцираме младите.
Да изградиме независни фондови, независни медиуми, независни институции.
Само така новата вера ќе стане наша, а не нивна.
Пишува: Владимир Куновски, кандидат за градоначалник на Скопје, поддржан од Работничка партија
