Сега, научниците конечно го дешифрираа „Франкфуртскиот сребрен натпис“ – гравура од 18 реда на тенко парче фолија, сместено во заштитен амулет.
Сребрениот амулет стар 1.800 години, со димензии од 3,5 см, беше пронајден заедно со скелетот на маж на погребно место на периферијата на Франкфурт, Германија.
Истражувачите користеа КТ скенирање за „дигитално да ја одвиткаат“ тенката фолија и да го прочитаат натписот внатре за првпат од 3 век од нашата ера.
Неверојатно, текстот претставува најстариот познат доказ за христијанството северно од Алпите, датиран меѓу 230 и 270 година од нашата ера, велат научниците.
Во тоа време, христијанството сè уште се ширело низ Европа од своето историско потекло во Јудеја на Блискиот Исток.
Опишан како „целосно христијански“, латинскиот текст прави референци за Господ Исус Христос, Синот Божји, како и за Свети Тит, еден од првите христијански мисионери и црковен водач.
Извонредните наоди беа предводени од Центарот за археологија Лајбниц (LEIZA) во Мајнц и објавени од Градот Франкфурт.
„Предизвикот при анализата беше тоа што сребреното парче беше завиткано, но по околу 1.800 години, секако беше и збрчкано и стиснато“, рече Иван Каландра, археолог од LEIZA.
„Со помош на КТ скенер, успеавме да го скенираме со многу висока резолуција и да создадеме 3Д модел.“
Сребрениот амулет беше откриен во 2018 година во северозападниот дел на Франкфурт, во поранешниот римски град Нида, кој е претходник на денешен Франкфурт.
Тој беше изваден од гробот на маж кој исто така бил закопан со кадифен сад и бокал од печена глина – потенцијално лични предмети на починатиот.
Амулетот бил позициониран под брадата на мажот, а експертите сметаат дека тој некогаш го носел на врвка околу вратот.
Клучно е тоа што гробот на мажот е датиран меѓу 230 и 270 година од нашата ера – време кога христијанството било култ што постојано се ширел, но сè уште било подложно на прогони.
Во тоа време, доминантни религии биле јудаизмот и паганизмот – и претставувало ризик да се открие дека некој е христијанин.
Дешифрирањето на 18-те линии текст го предводел професорот Маркус Шолц, археолог од Универзитетот Гете во Франкфурт.
Сребреното парче тенко како лист е премногу кревко и нежно за да може едноставно да се одмота поради долгото време поминато во земјата. Тој би се распаднал доколку се направи обид да се одмота, па тимот користел рентгенско снимање наречено компјутерска томографија во LEIZA.
Тие виртуелно ги споиле поединечните сегменти од скенот парче по парче сè додека зборовите не станале видливи – иако сè уште постојат празнини во текстот.
„Повикував експерти од областа на историјата на теологијата, меѓу другите, и му пристапивме на текстот заедно, парче по парче, и конечно го дешифриравме“, рече професор Шолц.
Освен фактот дека сопственикот на амулетот очигледно бил побожен христијанин, она што исто така е невообичаено е тоа што натписот е напишан целосно на латински.
„Таквите натписи на амулети обично биле пишувани на грчки или хебрејски“, додаде професор Шолц.
Исто така, до 5 век, амулетите од благородни метали од овој вид секогаш содржеле мешавина на различни верувања, како што се влијанија од јудаизмот или паганизмот.
Но, експертите го опишуваат овој амулет како „чисто христијански“ затоа што нема пагански референци, како духови или елементи од јудаизмот.
Ниту Јахве, семоќниот Бог на јудаизмот, ниту архангелите Рафаил, Гаврил, Михаил или Суриел не се спомнуваат, ниту пак некој од патријарсите на Израел, како Исак или Јаков.
Најголемото изненадување, на крајот, е локацијата и староста на амулетот, како и на човекот, кој очигледно својата христијанска вера ја сметал за толку важна што ја понел со себе во гробот.
Таков ранохристијански, автентичен доказ (помеѓу 230 и 270 година од нашата ера) за чисто христијанство северно од Алпите досега никогаш не постоел.
Експертите го сметаат овој човек за „првиот христијанин северно од Алпите“, иако фактот дека тој постои сугерира дека можеби постојат уште историски христијански гробници низ Европа што сè уште не се откриени.
Градоначалникот на Франкфурт, Мајк Јосеф, го нарече натписот „научна сензација“.
„Ова ќе нè натера да ја вратиме историјата на христијанството во Франкфурт и далеку пошироко за околу 50 до 100 години“, рече тој.
„Првиот христијански наод северно од Алпите потекнува од нашиот град – можеме да бидеме горди на тоа, особено сега, толку блиску до Божик.“
Д-р Ина Хартвиг, раководителка на одделот за култура и наука во Франкфурт, изјави: „Овој извонреден наод засега многу истражувачки области и ќе ја ангажира науката уште долго време.
„Ова се однесува на археологијата, како и на религиозните студии, филологијата и антропологијата. Ваков значаен наод токму овде во Франкфурт е навистина нешто извонредно.“
„Франкфуртскиот сребрен натпис“ – превод:
(Во името?) на Свети Тит.
Свет, свет, свет!
Во името на Исус Христос, Синот Божји!
Господарот на светот
се спротивставува со [сили?]
на сите напади(?) / неуспеси(?).
Бог(?) дарува
влез во благосостојба.
Нека ова средство за спасение(?) го заштити
човекот кој се предава на волјата
на Господа Исуса Христа, Синот Божји,
зашто пред Исус Христос
секое колено се поклонува: небеските, земните
и оние под земјата, и секој јазик
го исповедува (Исус Христос).
